اصلاحات پيمان ليسبون

پيمان اساسی جديد موارد موجود و توافق شده قبلی را ابرام می کند. بيشتر تغييرات تأثيرگذار و مهم اين پيمان، در روش قانونگذاری اتحاديه اروپا صورت گرفته است. شيوه قانونگذاری، صريحتر و روشنتر شـده است. نقش، وظايف و سلسله مراتب نهادها و تشکيلات اتحاديه مورد تجديد نظر واقع شده اند. با اين وجود که تعداد کشورهای عضـو کنونی بيشتر از پيش می باشند، ولی بازدهی و کارآئی وضع قانون، در اتحاديه اروپا افزايش يافته است.

افزايش کارآيی در قانونگذاری

شورای وزيران اتحاديه اروپا قادر است که با اکثريت آرای وزيران، قوانين بيشتری را به تصويب برساند. شورای وزيران اجازه دارد که در موضوعات قضائی و امور داخله اتحاديه نيز اخذ تصـميم نمايد. به بريتانيای کبير اختيار داده شده که از تصميمات مشترک امور قضائی، داخلی و اجتماعی مستثنی باشد.

اصلاحات در ميزان تأثيرات آرای ملتهای عضو

اصلاحات تأثيرات آرای کشورهای عضو، از انتخابات سال 2014 ميلادی به اجرا گذاشته خواهد شد. روش جديد شمارش آراء به اين صورت است که؛ اگر نتيجه آرای وزيران دولتها به 55 درصد برسد، حداکثر آراء محسوب می گردد؛ ولی اگر درصد آراء بر مبنای جمعيت کشور هر وزير احتساب شود، حداکثر آراء بايد به 65 درصد کل جمعيت اتحاديه اروپا برسد. اين اصلاحيه تغيير قابل توجهی در تأثيرات رأی فنلاند در شورای وزيران نخواهد داشت.

ارجاع قدرت بيشتر به پارلمان اروپا

در مقام قانونگذاری، پارلمان اروپا صاحب درجه و رتبه برابری با شورای وزيران شده است. قوانين مشترکاً توسط پارلمان و شورای وزيران به تصويب می رسند. در تصويب بودجه، پارلمان اروپا نقش قدرتمندتری را ايفاء می کند.

از دوره انتخابات سـال 2014 ميلادی به بعد، تعداد کل نمايندگان پارلمان اروپا به حداکثر 751 نفر بالـغ می شود. سهم فنلاند در پارلمان اروپا 13 کرسی است.

اعطای قدرت تأثيرگذاری بيشتر به مجالس شورای ملی کشورهای عضو

مجالس ملی دولتهای عضو حق دارند پيشنهاد لايحه اصلاحی کميسيون اروپا را متوقف کنند؛ و خواهان واگذاری موضوع و تصميمگيری لايحه مذکور به مقامات داخلی کشورهای عضو شوند. تقاضـای مجالس ملی برای توقف لايحه پيشنهادی، بايد توسط حداکثر آراء نمايندگان پارلمان اروپا تأييد گردد. مجلس شورای فنلاند، با توجه به مبانی قانون اساسی کشور، در اخذ تصميمات اتحاديه اروپا فعّالانه شرکت می نمايد.

اتحاديه اروپا يک شخص حقوقی است

به موجب پيمان ليسبون، اتحاديه اروپا به صـورت يک شخص حقوقی درآمد. به اين معنی که اتحاديه اروپا مجاز است که قراردادهای بين المللی را نيز امضاء کند. بلافاصله بعد از اين، اتحاديه اروپا به "پيمان حقوق بشر اروپا" پيوست؛ چون قبلاً چنين امکانی وجود نداشت.

عهدنامه حقوق اساسی

عهدنامه حقوق اساسی، که حقوق شهروندان اتحاديه اروپا را دربر دارد، به طور ثابت به پيمان نامه اساسی ضميمه شد. به اين ترتيب، مفاد عهدنامه حقوق اساسی قانوناً قابل اجرا می باشند. تشکيلات و نهادهای اتحاديه اروپا بايد به حقوق و آزادی شهروندان احترام بگذارند. رعايت مفاد عهدنامه حقوق اساسی، شامل کشورهای عضو هم می شود.

کشورهای بريتانيای کبير و لهسـتان تقاضا کرده اند که از اين تعهد مستثنی باشند. مندرجات عهدنامه حقوق اساسی، شامل اقدامات مقامات دولتی اين دو کشور نمی شود.

مقامها و مناصب جديد اتحاديه اروپا

شورای عالی اروپا، که از سـران دولتهای عضو تشـکيل يافته، شکل يک نهـاد اجرائی رسمی به خود گرفت. در رأس شورای سران اروپا رئيس ثابتی گمارده شده، که هم زمان در منصـب رئيس جمهور اتحاديه اروپا نيز کار می کند. دوره رياست شورای سران اروپا دو سال و نيم است.

برای اتحاديه اروپا نماينده ای تعيين شد تا به امور روابط خارجه رسيدگی کرده و در مذاکرات بين المللی نيز شرکت داشته باشد. عنوان رسمی سمت اين نماينده، "عالی مقام امور خارجه و امنيتی اتحاديه اروپا" خوانده می شود. نماينده عالی مقام، يا به عبارت ديگر "وزير امور خارجه"، هم در کميسيون و هم در شورای اروپا فعليت دارد. نماينده عالی مقام، منصب رئيس هيأت امور خارجه شورای وزيران را نيز دارا است. سمت رياست کل شورای وزيران هر شش ماه يکبار عوض می شود. مقامات کشورهای عضو، هر يک به نوبت اين پست را عهده دار می شوند.

لايحه پيشنهادی ملّت

با استفاده از لايحه پيشنهادی ملّت، شهروندان اتحاديه اروپا می توانند از کميسيون اروپا بخواهند که لايحه پيشنهادی جديدی را طرح نمايد. برای درخواست لايحه پيشنهادی ملّت، احتياج به يک ميليون رأی شهروندان چندين کشور عضو می باشد.